Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) khó có thể kiềm chế lạm phát nếu
không tăng lãi suất mạnh hơn và chấp nhận đẩy nền kinh tế lớn
nhất thế giới vào suy thoái, báo cáo của một nhóm chuyên gia
nghiên cứu kinh tế hàng đầu ở Mỹ nhận định.
Mỹ ít nhất phải chịu suy thoái nhẹ
Trong một báo cáo công bố hôm 24-2, các nhà nghiên cứu này phát
hiện thấy rằng trong hơn 16 chiến dịch tăng lãi suất trước đây kể
từ năm 1950 để kiềm chế lạm phát của các ngân hàng trung ương
ở Mỹ, Đức, Canada và Anh, không có trường hợp nào lạm phát
giảm đáng kể mà không kèm theo cơn suy thoái.
Các nhà nghiên cứu này gồm giáo sư Stephen Cecchetti của Trường
Kinh doanh quốc tế Brandeis (Mỹ), Michael Feroli, nhà kinh tế
trưởng tại Ngân hàng J.P. Morgan, và giáo sư Frederic Mishkin của
Trường Kinh doanh Columbia (Mỹ), cựu thành viên Hội đồng thống
đốc của Fed.
Các nhà nghiên cứu mô tả các dự báo kinh tế gần đây nhất của Fed,
được đưa ra vào tháng 12, quá “lành tính”. Những dự báo đó cho
rằng lạm phát của Mỹ sẽ xuống còn 2,1% vào cuối năm 2025, với
nền kinh tế vẫn duy trì tăng trưởng xuyên suốt thời gian đó và tỷ
lệ thất nghiệp chỉ tăng lên mức khoảng 4,6%.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu nhận định để đưa lạm phát về mục
tiêu 2% của Fed vào năm 2025, nền kinh tế Mỹ ít nhất phải trải
qua một cơn suy thoái nhẹ.
Họ cho rằng, có lẽ vì quá tự tin vào khả năng kiểm soát lạm phát
trong những thập niên gần đây, Fed đã mắc một lỗi nghiêm trọng
là không tăng lãi suất “phủ đầu” khi lạm phát bắt đầu tăng tốc
vào năm 2021.
Họ ước tính lãi suất chính sách của Fed có thể tăng lên mức đỉnh
khoảng 5,6% trong năm nay, cao hơn mức 5,1% mà các quan
chức Fed dự đoán hồi cuối năm ngoái. Họ cũng dự báo lạm phát
của Mỹ chỉ giảm xuống mức 3,7% vào cuối năm 2025.
Các tác giả của báo cáo cho rằng đến một lúc nào đó, các nhà
hoạch định chính sách của Fed sẽ buộc phải đưa ra lựa chọn khó
khăn là phải tăng lãi suất lên mức cao hơn dự kiến để chế ngự
lạm phát.
Điều này có nghĩa Fed sẵn sàng khiến thị trường việc làm phải trả
giá. Họ ước tính cho thấy tỷ lệ thất nghiệp của Mỹ, hiện ở mức
thấp nhất trong hơn 5 thập niên là 3,4%, có thể phải tăng cao
đến mức 7% để lạm phát giảm xuống dần theo lộ trình hợp lý.
Khi lạm phát tăng vọt,như đã xảy ra trong hai năm qua,Fed thường
phản ứng bằng cách tăng lãi suất mạnh để hạ nhiệt nền kinh tế
và làm chậm tốc độ tăng giá cả. Ngược lại, lãi suất cao hơn của
Fed sẽ khiến các khoản thế chấp, vay mua ô tô, vay thẻ tín dụng
và vay kinh doanh trở nên đắt đỏ hơn.
Nhưng đôi khi áp lực lạm phát vẫn dai dẳng và đòi hỏi Fed phải
tăng lãi suất cao hơn bao giờ hết để kiểm soát. Hậu quả là các
ông ty phải hủy bỏ các dự án kinh doanh mới và cắt giảm việc
làm, và người tiêu dùng phải giảm chi tiêu. Tất cả đều này tạo
nên một công thức hoàn hảo dẫn đến suy thoái.
Fed vẫn kỳ vọng “
hạ cánh nhẹ nhàng ”
Sau khi báo cáo nghiên cứu trên được công bố, các quan chức
Fed đã lên tiếng phản đối.
“Tôi không thấy rằng chúng ta phải đánh đổi giữa lao động và ổn
định giá cả”, Loretta Mester, Chủ tịch Ngân hàng dự trữ liên bang Cleveland, một trong 12 ngân hàng khu vực của Fed, nói trong
cuộc trò chuyện với CNBC.
Bà lập luận rằng các cơn suy thoái liên quan đến nỗ lực giảm lạm
phát trong quá khứ có thể là kết quả của việc các ngân hàng
trung ương thắt chặt chính sách tiền tệ hơn mức cần thiết, chứ
không phải suy thoái kinh tế là điều cần thiết để ổn định giá cả.
Mester nhấn mạnh các quan chức Fed cần phải chú ý đến tác
động trễ của các hành động chính sách trong nỗ lực kiềm chế
lạm phát.
Các dữ liệu nóng bỏng về lạm phát tiêu dùng cá nhân của Mỹ,
được Bộ Thương mại Mỹ công bố hôm 24-2, khiến giới quan sát
đặt câu hỏi liệu Fed đã chậm chân trong cuộc chiến chống lạm
phát.
Nghiên cứu nói trên không phải là nghiên cứu đầu tiên chỉ trích
chiến lược “kiềm chế lạm phát hoàn hảo” của Fed, tức ổn định giá
cả mà không gây tổn thương lớn cho nền kinh tế, là không thực tế.
Tuy nhiên, nền kinh tế Mỹ cho đến nay vẫn tương đối “yên ổn”
sau một loạt đợt tăng chi phí vay nhanh chóng của Fed vào năm
ngoái, đẩy lãi suất chuẩn qua đêm của Fed từ gần bằng 0 lên
biên độ 4,5-4,75% hiện tại.
Một số bộ phận của nền kinh tế, bao gồm cả lĩnh vực nhà ở, bị
ảnh hưởng nặng nề khi các điều kiện tín dụng thắt chặt hơn,
nhưng tỷ lệ thất nghiệp vẫn không tăng lên và tăng trưởng nhìn
chung vẫn ổn định.
Điều đó khiến các quan chức Fed kỳ vọng về khả năng nền kinh
tế Mỹ có thể “hạ cánh nhẹ nhàng”, tức suy yếu mà không rơi vào suy
thoái với tỷ lệ thất nghiệp cao.
Tuy nhiên, khả năng chống chịu tốt đó của nền kinh tế Mỹ cùng
với áp lực lạm phát dai dẳng, đặt ra câu hỏi về việc liệu Fed có
cần phải tăng lãi suất cao hơn dự đoán và gây ra tổn thất lớn
hơn cho nền kinh tế hay không.
Theo Reuters, Fortune
